2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өсім алты есеге жуықтаған. Салыстыру үшін: бір жыл бұрын бұл көрсеткіш 1,5 есеге өскен. Бұл мәліметтерді Қазақстан Республикасының Қоғамдық-саяси басқару комитеті келтіріп отыр.
Өткен жылдан бері бағдаршамның қызыл түсіне өтіп кету фактілерінің саны күрт өсуде. 2024 жылдың соңына қарай ол бір жылмен салыстырғанда үш есе өсті. Бұл соңғы бес жылдағы бірінші секіріс: 2020-2023 жылдар аралығында өсу көрсеткіші жылына 41%-дан аспайтын.
Қазақстан Республикасы ӘҚБтК-нің 599-бабында көзделген құқық бұзушылықтарды есепке алудың жиілеп кеткендігінің өзі шындықта орын алып жатқан түрлі құбылыстардың көрінісі болуы мүмкін.
Біріншіден, бағдаршамның қызыл түсіне өтіп кету фактілері негізінен елді мекендердің жолдарында орнатылған камераларға тіркелетінін айта кеткен жөн. Мәселен, 2024 жылы ҚР ӘҚБтК-нің 599-бабында көзделген құқық бұзушылықтардың 86%-ы бейнежазбаны қолдану арқылы тіркелген.
Осыған сүйене отырып, байқалған секіріс қиылыстардағы бейнебақылаумен қамтуды кеңейтумен байланысты деп болжауға болады. Бұл гипотеза ашық көздерден алынған ақпаратпен жанама түрде расталады, бұл 2024 жылға дейін жолдардағы камералардың жалпы саны шамамен 3 мыңға - 22 мыңнан 25 мыңға дейін өскенін көрсетеді, бірақ жұмыс камераларының саны қалай өзгергені туралы деректер берілмейді.
Бір жағынан, жолдардағы көлік санының артуы да көтерілуге ықпал етуі мүмкін. Мысалы, 2024 жылғы 1 наурыздан 2025 жылғы 1 наурызға дейінгі бір жыл ішінде тіркелген көлік құралдарының өсімі 412,8 мың бірлікті құрады. Бір жыл бұрын бұл көрсеткіш одан да жоғары – 794,3 мың бірлік болған.
Сайып келгенде, жүргізушілердің жалпы тәртібінің нашарлау мүмкіндігін жоққа шығаруға болмайды.
Қалай болса да, қызыл және сары шамдармен жүру жағдайларының күрт өсуінің нақты себептері әлі белгісіз. Мұндағы басым рөлді аталған факторлардың бірі немесе олардың әртүрлі тәсілдермен үйлесуі атқаруы мүмкін. Бұған қоса, кейбір азырақ айқын факторлар біздің көзқарасымыздан тыс қалуы мүмкін екенін түсіну керек.
