Тонау туралы фильмдер — ондаған жылдар бойы ең танымал қылмыстық фильм жанрларының бірі болды. Адамдар қылмыскерлерден кек алу немесе әлсіздерге көмектесу үшін ұрлық жасайтын Робин Гудтардың, сондай-ақ өздерінің қиялы мен тапқырлығымен сүйкімді қарапайым харизматикалық қылмыскерлердің әңгімелерін жақсы көреді.
1. Қағаз үй («Бумажный дом»), 2017
Рейтинг: 8.2
Силена Оливейра атты кейіпкер тонау туралы жоспары сәтсіздікпен аяқталады. Осы сәтте белгісіз бір профессор оны тауып алып, оған одан да үлкенірек тонау жоспарын ұсынады. Команда жұмысшыларымен бірге Испания Корольдік сарайын тонауды жоспарлайды. Профессордың өзі процесті қашықтан басқарады. Қарақшылық әу бастан жоспар бойынша жүрмейтін сияқты, себебі басқыншыларды бірден полиция ұстап алады. Бірақ бұл құйтырқы жоспар болуы әбден мүмкін.
«Қағаз үй» испандық сериалы алғашында теледидарда көрсетілді және белгілі бір танымалдылыққа ие болмады. Бірақ содан кейін Netflix сериалды өз қолына алып, көруге ыңғайлы болу үшін қайта өңделді. Содан кейін испан тіліндегі сериал тек өз елінде ғана емес, көптеген басқа елдерде де нағыз хитке айналды. Керемет динамикалық сюжет пен күтпеген бұрылыстар және үйлесімді кейіпкерлер сериалды көшілікке тартымды етті. Басты кейіпкерлердің қарақшылар екенін біле тұра, оларға жанашырлық танытпау мүмкін емес. Өкінішке орай, «Қағаз үй» көптеген ұзаққа созылған сериялардың тағдырын қайталады. Әрбір келесі маусымда сюжет барған сайын танымалдығын жоғалтты. Бастапқы жоба бес маусымнан кейін 2021 жылы тоқтатылды. Бір жылдан кейін корейлік ремейк пайда болды, онда акция басқа елге және уақытқа ауыстырылды. Бір жылдан кейін «Берлин» деп аталатын испан нұсқасының спин-оффы басталды.
2. Берлин, 2023
Рейтинг: 7.4
«Қағаз үй» оқиғаларынан бірнеше жылдан кейін «Берлин» деген атпен белгілі қылмыскер Андрес де Фонохоса Парижде тонауды жоспарлайды. Көмекшісі Дэмианмен бірге ол бес адамнан тұратын команда жинайды. Олар Франциядағы ең ірі аукцион үйінің қоймасынан 44 миллион еуро ұрламақ. Мұны істеу үшін кейіпкерлер сол жерде максималды сома жиналғанша күту керек. Алайда олардың жолында полиция ғана емес, жеке құмарлықтары да кедергі болып тұр.
«Берлин» атты кейіпкер бірінші маусымдарда Қағаз үйден алынып тасталды. Бірақ көрермендер бұл кейіпкерді шынымен жақсы көрді. Танымал испандық сериалдың финалынан кейін жанкүйерлер шынымен жалғасы болмаса, ең болмағанда спин-оффты қалады. Сондықтан түпнұсқаны жасаушы Алекс Пина дәл сол схеманы қайталап көруді шешті. «Берлинде» кейіпкерлердің түрлері «Қағаз үйдегі» кейіпкерлерді өте еске түсіретінін байқау қиын емес, тіпті Дэмиан да профессорға ұқсайды. Өзгешелігі бұл сериалда сюжет бір бөлмеде емес, Париж көшелерінде өтеді. Ең бастысы, Берлинде мелодрамаға үлкен ставка жасалады: мұнда кейіпкерлер негізгі мәселелерді ұмытып, махаббат пен қарым-қатынас туралы жиі ойлайды.
3. Люпен, 2021
Рейтинг: 7.5
Ассан Диоп Морис Лебланның «Арсен Люпин» туралы кітаптарының жанкүйері. Ол сондай-ақ ең батыл тонауды жоспарлайды. Ол Луврдан Мари Антуанеттаға тиесілі алқаны ұрлауды көздеп, тіпті алдын ала мұражайға тазалаушы болып жұмысқа орналасады. Асан – бетперделеудің шебері, көзге көрінбейтін әдістерді біледі. Бірақ ол үшін бұл тонау тек ақша немесе ойын-сауық емес. Оның негізгі мақсаты — бір кездері әділетсіз түрде қылмыс жасады деп айыпталған әкесі үшін кек алу.
Netflix француз сериясының авторлары Морис Лебланктың идеяларын жиі қайта қарастырады. Олар оның кітаптары бойынша фильм түсірмейді, бірақ кейіпкер Арсен Люпин жазған қылмыстар негізінде ашылады. Көбінесе бұл ең кішкентай бөлшектерге дейін ойластырылған жоспарлар, онда тіпті қателер де сценарийдің бір бөлігі болып шығады. Туындыда кейікердің көзге түспей, түрлі мамандық иелерін сомдау қабілетіне ерекше назар аударылады.
4. Кларк, 2021
Рейтинг: 7.1
Басты кейіпкер Кларк Олофссон жас кезінен қылмысқа араласқан. Бір күні ол сыбайластарымен бірге премьер-министрдің вилласына кіріп, қашу барысында болашақ құрбысы Мадамен кездесті. Бірақ Кларк тонаумен айналысуды жалғастыра береді, себебі түрме де қылмыскерді түземейді. Әр жолы ол қашудың бір жолын табады. Мұның бәрі кейіпкерді басқа досы Ян Олсонмен бірге 1973 жылы Стокгольмдегі банк тонауына әкеледі. Кепілге алынғандармен сөйлесу арқылы Кларк оларды жеңе алады. Бұл кейінірек «Стокгольм синдромы» деп аталды.
Шведтік Netflix сериясы Кларк Олофссонның шынайы өміріне негізделген, оны көбінесе «Швецияның алғашқы атақты гангстері» деп атайды. Басты рөлді танымал актерлік отбасынан шыққан Билл Скарсгард ойнады. Актердің образға сәйкес келгені сонша, кейіпкер тіпті тым сүйкімді болып шықты. Бұл Олофссонды әйгілі еткен негізгі оқиғаға тамаша сәйкес келді: Стокгольм синдромы кезінде кепілге алынғандар өздерінің тұтқыншыларына жанашырлық танытады. Бұл эпизод тек төртінші серияда көрсетіледі, бірақ кейіпкерді ашу үшін одан да маңызды болып шығады.
5. Большой куш, 2017
Рейтинг: 6.8
Сюжет өмірі сәтсіздікке толы үш досқа бағытталған: алаяқ Альби Хилл, көшпенді ирландтардың ұрпағы Чарли Кавендиш-Скотт және ақсүйектер отбасынан шыққан боксшы Билли Эйерс. Кейіпкерлер кішігірім қылмыстармен айналысады және үлкен бизнеспен айналысуды армандайды. Олар кезекті бір қылмыс үстінде күтпеген жерден үлкен алтын жүкке тап болады. Бұл жаңалық кейіпкерлердің көтерілуіне көмектесетін сияқты, бірақ іс жүзінде бұл тек үлкен проблемаларға әкеледі. Әр әрекетімен достар өздерінің істерінде шатасып, байыпты бизнесмендерден қашады.
Тақырыптан және оның локализациясынан түсінуге болатындай, бұл оқиға «Снач» Гай Ричидің аттас қылмыстық комедиясына негізделген. Режиссер өз фильмдерін үнемі телехикаяларға айналдырады. Бірақ «Большой куш» сериалымен жағдай басқаша. Мұндағы сюжет бастапқы оқиғаны жалғастырмайды немесе қайталамайды. Бұл Ричидің әртүрлі жұмыстарын қайта елестету. Люк Паскуалиноның кейіпкерінде «Lock, Stock and Two Smoking Barrels» фильміндегі Эддиді тану қиын емес, ал Билли — Snatch фильміндегі Миккидің аналогы. Сериалдың сюжеті – режиссердің орташа комедиясы. Ричидің өзі сериалда жұмыс істемесе де, бұл оның рухында өте жақын болды.
Ақерке Дүйсенбай
