Құбылыс неғұрлым үлкен болса, оның қай жерде пайда болғанын анықтау соғұрлым қиынырақ болады. Бұл рок-н-роллға толығымен қатысты. Дегенмен, бұл жанрдың жанкүйерлерінің заңды мерекесі бар. Дүниежүзілік рок-н-ролл күні жыл сайын 13 сәуірде тойланады, дегенмен бұл мерекеге арналған оқиға бір күн бұрын — 1954 жылдың 12 сәуірінде болған. Бұл күні рок пионерлерінің бірі саналатын американдық музыкант Билл Хейли «Rock Around The Clock» синглін жазды. Ән үлкен табысқа ие болды және көп ұзамай бүкіл әлемдегі музыка әуесқойларының жүрегін жаулап алған жаңа жанрдағы алғашқы шығармалардың бірі болды.
«Рок-н-ролл» терминінің өзіне келетін болсақ, ол 1951 жылы пайда болды. Терминге авторлық Кливлендтік диск-жокей Алан Фридке тиесілі. Фридке 50-жылдары күшейіп келе жатқан қатты, ырғақты, өмірлік ырғаққа және блюзге толы жаңа музыка ұнады. Бірақ бұл қара музыка болғандықтан, ақ аудитория одан аулақ болды. Содан кейін Фрид тығырықтан шығудың жолын тапты: бір күні кешке ол өзінің радиостанциясының эфирінде ырғақ пен блюз стиліндегі жігерлі композицияларды шығарды және тыңдаушыларды таң қалдырмау үшін оларды басқа атаумен («рок-н-ролл») жасырды. Ал 1952 жылы Фрид және оның серіктестері Кливлендте Moondog Coronation Ball концертін ұйымдастырды. Бүгінде бұл әлемдегі алғашқы рок-н-ролл концерті болып саналады. Осылайша, бір энтузиастың батыл әрекеті көптеген жылдар бойы бүкіл әлемді жаулап, барлық шекараларды, соның ішінде нәсілдік, жастық және саяси шекараларды өшіре алған жаңа музыканың алып толқынына серпін берді.
Бүгінгі таңда рок өлді деп айту сәнге айналды: сахнаны басқа түрдегі әртістер басқарады, басқа жанрлар қолданылады және әлі күнге дейін сықырлап, кейде тіпті стадиондарды сататын егде жастағы «нағыз рокерлер» тобы бар. Бірақ мұның бәрін дұрыс түсіну үшін ғасырлар қойнауына үңілу керек, дәлірек айтсақ, тарихқа жүгіну керек.
60-шы жылдардағы Рок-н-роллдың өркендеуі
Музыка сыншысы, журналист және әйгілі музыка әуесқойы Александр Беляев өмірінің әсерлі бөлігін рок-н-роллға арнады.
«Рок-н-ролл – тамаша, қуатты, ауқымды музыкалық жанр, оның бүкіл тарихы дискілерде және басқа ақпарат құралдарында құжатталған. Рок-н-роллдың бүкіл әлемге таралуының ұлылығы мен ауқымы дәл технологияның дамуымен, атап айтқанда 20 ғасырда әртүрлі дыбыс жазу және дыбысты қайта шығаратын құрылғылардың пайда болуымен байланысты. Бұл датаға келетін болсақ рок-н-роллдың туған күнін анықтау мүмкін емес, жалпы алғанда, 13 сәуір шартты күн. Осы күні Билл Хейли мен оның «Рок Around The Clock» синглі өмірге келді», — дейді Александр.
Бұл әнді сонау 1952 жылы американдық музыканттар Макс Фридман мен Джеймс Майерс жазған екен. Майерс бастапқыда Билл Хейли мен оның The Comets тобына оны жазуды ұсынды, бірақ Хейлидің продюсері бұл идеяны ұнатпады. Нәтижесінде Майерс әнді басқа орындаушыға — Сонни Дэй мен оның The Knights тобына берді. Осылайша, «Clock Around The Clock» алғаш рет осы жігіттердің жазбасынан жарық көрді көрді. Дегенмен, бұл нұсқа Хейлидің болашақ синглі аздап қана ұқсайтын.
1954 жылы Билл Хейли Decca Records-қа көшті және бірден өзінің «Rock Around the Clock» нұсқасын жазуға шешім қабылдады. Ән радиода ойнала бастады, ол тіпті американдық хит-шеруге де кірді, бірақ бәрібір бұл үлкен жетістік болмады. Бұл композиция саундтрек ретінде орындалған «Школьные джунгли» фильмі шыққаннан кейін ғана «Rock Around the Clock» шынымен танымал болды. Гиннестің рекордтар кітабына сәйкес, «Rock Around the Clock» поп-музыка тарихындағы екінші ең көп сатылатын сингл болып қала береді, оны тек Бинг Кросбидің «White Christmas» туындысы басып озды.
«Ескі мектеп» жанкүйерлері рокты «енді бұрынғыдай емес» деп қайталап, «біздің уақытымызда» қалай болғанын еске түсіруді ұнатады, бірақ роктың мәні қозғалыста, үздіксіз дамуда екенін түсінген жөн.
Рок-н-ролл және одан кейін пайда болған барлық нәрсе, яғни классикалық рок біз білетін формада әлемге мәдени ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік құбылыс ретінде енді. 60 жыл бұрын Батыс әлемі Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қалпына келіп, адамдар аздап жақсы өмір сүре бастады. Мысалы, сіз Эрик Клэптоннан бастап Кит Ричардсқа дейінгі ұлы рок-музыканттардың өмірбаяндарын оқысаңыз, онда олардың барлығы балалық шағында қанттың дәмін көрмегенін, пряник пен тәттілерді көрмегенін сипаттайды. Бірақ 60-жылдардың аяғында халықтың әл-ауқатының айтарлықтай күрт өсуі байқалды. Сонымен бірге барлығының отбасы, бала-шағасы болды. Ал қолы бос, соғысқа бармайтын алалар қалта ақшасын жинап, пластинка сатып алатын. Дәл осылайша бірте-бірте жаңа бизнес-модель пайда болды: жаңа музыка пайда болды және оның жаңа гүлденген нарығы болды.
Осылайша, 60-жылдардың жасөспірімдері шын мәнінде рок-н-роллдың өркендеуін және онымен бірге рекордтық бизнес пен концерттік индустрияның қуатты дамуын қаржыландырды.
Сонымен, мақала соңында әлемдегі ең жақсы 10 рок-топтардың тізімін ұсынамыз.
1. The Beatles
The Beatles — ағылшын рок тобы. Музыка тарихындағы ең коммерциялық табысты және ең танымал топ. 1962 жылы Ливерпульде негізі қаланған The Beatles тобы вокалист және ритм гитаристі Джон Леннон, бас-гитарист және вокалист Пол Маккартни, гитарист және вокалист Джордж Харрисон және барабаншы және вокалист Ринго Старрдан тұрды. Олар классикалық стильде, эстрадалық баллада жанрында жұмыс істеп, психоделикалық рок орындады.
2. Metallica
Metallica — музыка индустриясындағы аңыз. Лос-Анджелестегі бұл ауыр металл тобы 1981 жылы барабаншы Ларс Ульрих газетте хабарландыру жариялағанда және Джеймс Хетфилд жауап бергенде құрылды. Екеуіне 1983 жылы гитарист Кирк Хамметт және 2003 жылы бас гитарист Роберт Трухильо қосылды. Metallica-да кейінірек Мегадеттің негізін қалаған Дэйв Мустайн болды.
3. Led Zeppelin
Led Zeppelin — 1968 жылы құрылған ағылшын рок-тобы. Топ құрамында вокалист Роберт Плант, гитарист Джимми Пейдж, барабаншы Джон Бонхэм және бас гитарист және клавиатурашы Джон Пол Джонс болды. Led Zeppelin Hard Rock және Heavy Metal өнерінің бастаушыларының бірі болып саналады.
4. The Rolling Stones
The Rolling Stones — ағылшын рок-тобы. Ол 1962 жылы Лондонда құрылған.
Бұл топтың негізін қалаушылар вокалист, клавиатурашы және гитарист Мик Джаггер, гитарист және клавиатурашы Брайан Джонс, вокалист және гитарист Кейт Ричардс, бас гитарист Билл Уайман және барабаншы Чарли Уоттс болды. Олар тобының атын Muddy Waters-тың «Rollin’ Stone» әнінен алды.
5. Guns N ‘Roses
GnR 1985 жылы Калифорнияда құрылған. Бастапқы құрамға вокалист Аксл Роуз, ритм гитаристі Иззи Страдин, гитарист Слэш, барабаншы Стивен Адлер және бас гитарист Дафф МакКаган кірді. Қазіргі уақытта GnS-тің жалғыз түпнұсқа мүшесі — Alx Rose. Бұл топта алты студиялық альбом, бір тірі альбом және үш EP бар.
6. Lnkin Park
Linkin Park — Калифорниядағы Агоура Хиллзден шыққан топ. 1996 жылы құрылған. Ол RIAA сертификатталған Diamond Hybrid Theory альбомының арқасында халықаралық атаққа ие болды. Келесі студиялық альбом Meteora 2003 жылы Billboard 200 рейтингінде жоғары орынға ие болды. (Billboard 200 – апталық Billboard журналы жариялаған және сатылым деректері бойынша анықталған АҚШ-тағы ең танымал 200 музыкалық альбомдардың тізімі).
Billboard топты «Онжылдықтың үздік әртістері» кестесінде 19-шы орынға қойды.
7. Eagles
Eagles рок-тобы 1971 жылы Калифорнияда құрылды. Оның негізін Дон Хенли, Глен Фрей, Рэнди Мейснер және Берни Лидон салған. 1970 жылдары Иглздің концерттері әлемдегі ең табысты концерттердің бірі болды. Топтың екі альбомы «Their Greatest Hits» және «Hotel California» Америка Құрама Штаттарында ең көп сатылатын 20 альбомның қатарына енді.
8. Pink Floyd
Ағылшын рок-тобы Pink Floyd прогрессивті психоделикалық рок орындау арқылы табысқа жетті. Pink Floyd — рок-музыка тарихындағы жарқын бет, сонымен қатар, коммерциялық тұрғыдан ең табысты топтардың бірі. Топ бүкіл әлем бойынша 200 миллионнан астам альбом сатты. Оның ішінде 74,5 миллионы АҚШ-та. 1996 жылы Пинк Флойд Рок-н-ролл Даңқ Залына енгізілді.
9. U2
U2 — Дублиннен келген ирланд тобы. Ол 1976 жылы құрылған. Топтың бастапқы құрамына вокалист және гитарист Боно, вокалист, клавиатурашы және гитарист The Edge, бас гитарист Адам Клейтон және барабаншы Ларри Маллен кірді. U2 лирикасы негізінен жеке сипатта болды немесе рухани бейнелерге немесе әлеуметтік-саяси мәселелерге бағытталған.
10. Queen
Queen рок-тобын 1971 жылы Лондонда вокалист және пианист Фредди Меркьюри, вокалист және гитарист Брайан Мэй, бас гитарист және вокалист Джон Дикон және барабаншы және вокалист Роджер Тейлор құрды. Королеваның алғашқы тамыры прогрессивті рок болды, бірақ кейінірек топ радиоға ыңғайлы, рок-музыканың дәстүрлі стилін қабылдады.
Ақерке Дүйсенбай
